De afdeling Oncologische Urologie van het UMC Utrecht Cancer Center werkt nauw samen met de afdeling Urologie van het UMC Utrecht. Zowel in het kader van de opleiding Urologie, als de kliniek en diensten is er sprake van een hecht teamverband met gezamenlijke stafvergaderingen en dagelijkse overdrachten. Regionaal heeft de afdeling Oncologische Urologie samenwerking met de afdeling Urologie in het Tergooi Ziekenhuis in het kader van blaaskanker, prostaatkanker, testistumoren en niertumoren. Er is sprake van een gezamenlijk staflid Urologie met een deelaanstelling in het UMC Utrecht Cancer Center. In de komende jaren zal regionale samenwerking verder worden uitgebreid met andere centra in de vorm van een Comprehensive Cancer Network.

Daarnaast bestaat sinds een aantal jaar een nauwe samenwerking met de afdeling Urologie van het NKI-AVL te Amsterdam. Dit uit zich in een wekelijks gezamenlijk operatieprogramma, waarbij AVL-operateurs opereren in het UMC Utrecht. Verder is er sprake van intensieve wetenschappelijke samenwerking met het NKI-AVL, onder andere in de onderzoekslijnen prostaatkanker (PROKEUS-studie; Factors influencing choice of treatment, quality of life and decisional regret in patients with localized prostate cancer) (promotie afgerond) en testistumoren (SENATOR-studie; Sentinel lymph node procedure in testicular germ cell tumour) (gezamenlijke promovendus).

In samenwerking met het Hubrecht instituut is tussen 2016-2018 een succesvol blaasorganoid project opgestart. Met dit organoid project zal in samenwerking met het LTO (prof. Kranenburg) verder translationeel onderzoek worden opgezet. Verder is in samenwerking met IKNL en het RadboudUMC een prospectief blaaskanker cohort geïnitieerd, gebaseerd op het cmRCT concept. Dit blaascohort zal begin 2019 van start gaan.  Analoog hieraan zal begin 2019 ook een prospectief prostaatkanker cohort van start gaan, in samenwerking met het St. Antonius Ziekenhuis, met als doel de resultaten van image-guided behandeltechnieken te vergelijken met de conventionele chirurgische behandeling (robot-geassisteerde radicale prostatectomie).

Sinds 2016 is het UMC Utrecht Cancer Center erkend als “Certified ERUS Robotic Training Center”. De fellow oncologische urologie volgt dan ook het ERUS robot-fellowship met als doel het ERUS certificaat voor robotchirurgie. Ook in dit robot-fellowship wordt samengewerkt met het AVL.

Binnen het UMC Utrecht Cancer Center is de Tumorwerkgroep Oncologische Urologie actief om de multidisciplinaire zorg voor ieder uro-genitaal tumortype zo optimaal mogelijk aan te kunnen bieden. Daarbij is met name aandacht voor multimodulaire behandelingen (combinatie van systeemtherapie en lokale therapie) en wordt gestreefd naar orgaan-sparende therapie. Indien operatie geïndiceerd is, wordt gestreefd naar minimaal-invasieve (robot-geassisteerde) chirurgie. Vanwege deze multidisciplinaire aanpak is in 2018 een multidisciplinaire poli opgericht om patiënten zo optimaal mogelijk voor te kunnen bereiden op hun behandeling. De zorgpaden die voor de verschillende tumortypen zijn opgesteld, zullen in video-foldermateriaal worden verwerkt, waarin op basis van ‘explanimations’ de patiënten toelichting krijgen over hun ziektebeeld, de behandelopties en het ‘leven met kanker’. De eerste videofolder ‘blaaskanker’ is in 2018 afgerond en is op de UMCU website in modules te bekijken. In 2019 zal dit voorlichtingsproject worden voortgezet en zullen voor de andere tumortypen op dezelfde manier voorlichtingsvideo’s gemaakt worden.

Dr. Richard Meijer

Staf

Peter-Paul Willemse

Lateralisatie van zorg betekent juist meer samenwerken en overleggen

Per 1 januari 2018 ben ik als oncologisch uroloog met een aandachtsgebied voor prostaatkanker werkzaam in het UMC Utrecht. Het afgelopen anderhalf jaar is voorbij gevlogen en heb ik met veel plezier beleefd. Er is veel gebeurd op het gebied van de uro-oncologische zorg in de regio Utrecht. Voor mijn komst werd al lang intensief samengewerkt met de afdeling urologie van het Tergooi Ziekenhuis voor de behandeling van prostaat, blaas, nier en teelbalkanker. Daarnaast is de afgelopen jaren ook de samenwerking met de afdeling urologie van het Meander 

MC aangehaald. Dit betekent dat wij nu regionaal de zorgpaden, behandelcriteria en het vervolgbeleid voor de urologische tumoren op elkaar hebben afgestemd. Sinds het begin van dit jaar is de chirurgische behandeling van de urologische tumoren in de regio Utrecht nog meer gecentraliseerd. Dat betekent dat alle prostatectomieën alleen nog maar in het Meander MC verricht worden, de patiënten met spierinvasief blaascarcinoom in het UMC Utrecht geopereerd worden en de chirurgische behandeling van niertumoren voornamelijk in het Tergooi Ziekenhuis en Meander MC plaatsvinden.

Door de alsmaar toenemende kennis over prostaat, blaas, nier en teelbalkanker en daarmee toegenomen diversiteit van diagnostiek en behandelmogelijkheden krijgen patiënten met kanker steeds meer een behandeling op maat. Dit heeft tot gevolg dat de behandelingen steeds specialistischer worden en het hele palet aan behandelingen kan dan ook niet meer alleen in één kliniek aangeboden worden. Daarnaast willen wij de kwaliteit van onze zorg op het hoogste niveau houden door met alle betrokken specialisten continue alle behandeltrajecten te bespreken en de aangeboden zorg aan elkaar te reflecteren.

De komende jaren zal de regiosamenwerking dan ook nog verder intensiveren. Wij zijn nu bezig om het oncologisch multidisciplinair overleg regionaal af te stemmen. Dit betekent dat ook andere betrokken disciplines zoals de radiotherapie, medische oncologie, nucleaire geneeskunde, radiologie en pathologie van alle drie de ziekenhuizen intensief betrokken worden bij de diagnostiek en beleidsformulering van alle patiënten met een urologische maligniteit. Uiteraard worden de uniforme zorgpaden, behandelcriteria en het vervolgbeleid daarin verwerkt. Ik kijk dan ook vanuit onze regio met veel enthousiasme de toekomst van de uro-oncologische zorg tegemoet!

In cijfers

Onderzoek

Chirurgische aspecten bij diagnostiek en behandeling van kiemceltumoren van de testis
Looptijd: 2016 – heden
Promotie-onderzoek
Financier: UMC Utrecht Cancer Center, Astellas
Afdeling: Oncologische Urologie
Onderzoekers: drs. J.M. Blok, prof.dr. S. Horenblas, dr. R.P. Meijer, prof. dr. J.L.H.R. Bosch

Organoid-blaastumoren
METC: 12-093 HUB-cancer
Looptijd: 2016 - heden
Financier: Hubrecht Instituut
Afdeling: Oncologische Urologie
Onderzoekers: dr. J. Mullenders (Hubrecht Instituut), dr. R.P. Meijer

Feasibility study of high field 3.0T multiparametric magnetic resonance imaging for local staging of invasive urinary bladder tumours
METC:17/847
Looptijd: 2018 – heden
Financier: Roche
Afdeling: Oncologische Urologie
Onderzoeker:  dr. R.P. Meijer

Evaluating Non-invasive Assessment of Staging with ⁶⁸Ga-PSMA-PET/CT and 7T-MRI of Primary Prostate Cancer - the ENIGMA-study
METC: 18/338
Looptijd: 2018 – heden
Financier: KWF
Afdeling: Oncologische Urologie
Onderzoekers:  dr. C.S. Arteaga de Castro, dr. R.P. Meijer

Diagnostic accuracy of ⁶⁸Ga PSMA-PET/CT in newly diagnosed prostate cancer patients – the PEPPER trial
METC: 17/190
Looptijd: 2017 – heden
Financier: KWF
Afdeling: Nucleaire Geneeskunde/Oncologische Urologie
Onderzoekers:  prof. dr. M. Lam, dr. R.P. Meijer

Radical Cystectomy Evaluation. Comparative Effectiveness Study of Open versus Robot Assisted Laparoscopic Surgery (RACE-trial)
METC: 17-132C
Looptijd: 2017 - heden
Financier: ZonMW (Radboud UMC)
Afdeling: Oncologische Urologie
Onderzoekers: drs. C.J. Wijburg (Rijnstate), dr. R.P. Meijer

Treatment of High Grade Non-Muscle Invasive Urothelial Carcinoma of the Bladder by Standard Number and Dose of Intravesical BCG Instillations Versus Reduced Number of Intravesical Instillations with Standard Dose of BCG. A European (NIMBUS-trial)
METC: Radboud UMC
Looptijd: 2017 - heden
Financier: EAU-RF
Afdeling: Oncologische Urologie
Onderzoekers: dr. A. v.d. Heijden (Radboud UMC), dr. R.P. Meijer

Reduce Bladder Cancer Recurrence in patients treated for Upper Urinary Tract Urothelial Carcinoma (REBACARE TRIAL)
METC: Erasmus UMC
Looptijd: 2018 - heden
Financier: KWF
Afdeling: Oncologische Urologie
Onderzoekers: dr. J. Boormans (Erasmus MC), dr. R.P. Meijer

European active surveillance of renal cell carcinoma study (EASE RCC Study)
METC:  Regio Arnhem-Nijmegen
Looptijd: 2018 – heden
Financier: EAU-RF
Afdeling: Oncologische Urologie
Onderzoekers: dr. A. Volpe (EAU-RF), dr. R.P. Meijer

Clinical Protocol CA2099UT A Phase 2, Randomized, Open-label Study of Nivolumab or Nivolumab/BMS-986205 Alone or Combined with Intravesical BCG in Participants with BCG-Unresponsive, High-Risk, Non-Muscle Invasive Bladder Cancer (CheckMate 9UT: CHECKpoint pathway and nivoluMAb clinical Trial Evaluation 9UT)
METC: Stichting BEBO (Foundation ‘Evaluation of Ethics in Biomedical Research’, Assen)
Looptijd: 2018 - heden
Financier: Bristol-Myers Squibb
Afdeling: Medische Oncologie/Oncologische Urologie
Onderzoekers: dr. G. Groenewegen, dr. R.P. Meijer

TED-kousen, Een last en een noodzaak?
METC: 14-625 niet WMO plichtig
Looptijd: 2014 – heden
Financier: eigen middelen
Afdeling: Urologie
Onderzoeker: dr. R.P. Meijer

Profiling PSA glycosylation as putative prostate cancer biomarker by high resolution native mass spectrometry.
METC: 15 - 096
Looptijd: 2015 - heden
Financier: Urologie
Afdeling: Urologie, Oncologische Urologie
Onderzoekers: dr. R.P. Meijer, prof.  dr. L.M.O. de Kort

A phase II validation of in vivo Raman spectroscopy for bladder cancer diagnosis.
METC: 11-262
Looptijd: 2011 – heden
Financier: Eigen middelen oncologische urologie
Afdeling: Oncologische Urologie
Onderzoekers: drs. M. Agenant, drs. O. Wegelin (St. Antonius Ziekenhuis), dr.ing. C.F.P.  van Swol (St. Antonius Ziekenhuis), dr. G.N. Jonges, prof. dr. J.L.H.R. Bosch

Wetenschappelijke output

van Stam, M.A.
Shared decision-making in prostate cancer care. Samen kiezen bij prostaatkanker.
UMC Utrecht
https://dspace.library.uu.nl/handle/1874/364929

Bosch, JLHR, Vekeman, F, Duh, MS, Neary, M, Magestro, M, Fortier, J, Karner, P, Ionescu-Ittu, R & Zonnenberg, BA (2018)
Factors associated with the number and size of renal angiomyolipomas in sporadic angiomyolipoma (sAML): a study of adult patients with sAML managed in a Dutch tertiary referral center.
International Urology and Nephrology, vol. 50, no. 3, pp. 459-467.
https://doi.org/10.1007/s11255-017-1766-9

van Doeveren, T, van Leeuwen, PJ, Aben, KKH, van der Aa, M, Barendrecht, M, Boevé, ER, Cornel, EB, van der Heijden, AG, Hendricksen, K, Hirdes, W, Kooistra, A, Kroon, BK, Leliveld, AM, Meijer, RP, van Melick, H, Merks, B, de Reijke, TM, de Vries, P, Wymenga, LFA, Wijsman, B & Boormans, JL (2018)
Reduce bladder cancer recurrence in patients treated for upper urinary tract urothelial carcinoma: The REBACARE-trial Contemporary Clinical Trials Communications, vol. 9, pp. 121-129.
https://doi.org/10.1016/j.conctc.2018.01.007

Hermans, T, Voskuilen, C, Deelen, M, Mertens, L, Horenblas, S, Meijer, RP, Boormans, J, Aben, K, van der Heijden, M, Pos, F, de Wit, R, Beerepoot, L, Verhoeven, R & van Rhijn, B (2018)
Superior efficacy of neoadjuvant chemotherapy and radical cystectomy in ct3-4an0m0 compared to ct2n0m0 bladder cancer.
The Journal of Urology, vol. 199, no. 4S, pp. E531-E531.
https://doi.org/10.1016/j.juro.2018.02.1296

Lombardo, R,Bosch, JLHR, Burkhard, FC, Tubaro, A & European Association of Urology Urinary Incontinence Guidelines Panel Group (2018)
Re: A Randomized Study of Intraoperative Autologous Retropubic Urethral Sling on Urinary Control After Robotic Assisted Radical Prostatectomy.
European Urology, vol. 73, no. 6, pp. 980-981.
https://doi.org/10.1016/j.eururo.2018.01.030

Maenhout, M, Peters, M, Moerland, MA, Meijer, RP, van den Bosch, MAAJ, Frank, SJ, Nguyen, PL, van Vulpen, M & van der Voort van Zyp, JRN (2018)
MRI guided focal HDR brachytherapy for localized prostate cancer: Toxicity, biochemical outcome and quality of life Radiotherapy & Oncology, vol. 129, no. 3, pp. 554-560.
https://doi.org/10.1016/j.radonc.2018.07.019

van der Poel, HG, van den Bergh, RCN, Briers, E, Cornford, P, Govorov, A, Henry, AM, Lam, TB, Mason, MD, Rouvière, O, De Santis, M, Willemse, PM, van Poppel, H & Mottet, N (2018)
Focal Therapy in Primary Localised Prostate Cancer: The European Association of Urology Position in 2018.
European Urology, vol. 74, no. 1, pp. 84-91.
https://doi.org/10.1016/j.eururo.2018.01.001

van Roekel, J, Jonges, GN & Lock, MTWT (2018)
What are the odds? Prostate metastases to ureter and peritoneum.
BMJ Case Reports, vol. 2018, 225730.
https://doi.org/10.1136/bcr-2018-225730

van Stam, MA, Pieterse, AH, van der Poel, HG, Bosch, JLHR, Tillier, C, Horenblas, S & Aaronson, NK (2018)
Shared Decision Making in Prostate Cancer Care—Encouraging Every Patient to be Actively Involved in Decision Making or Ensuring the Patient Preferred Level of Involvement?
Journal of Urology, vol. 200, no. 3, pp. 582-589.
https://doi.org/10.1016/j.juro.2018.02.3091

van Stam, MA, van der Poel, HG, van der Voort van Zyp, JRN, Tillier, CN, Horenblas, S, Aaronson, NK & Bosch, JLHR (2018)
The accuracy of patients’ perceptions of the risks associated with localised prostate cancer treatments.
BJU International, vol. 121, no. 3, pp. 405-414.
https://doi.org/10.1111/bju.14034

Verbeek, JF, Roobol, MJ, Bangma, CH, Kirkels, WJ, Rietbergen, JBW, van der Cruijsen, IW, Raaijmakers, R, de Vries, SH, Roemeling, S, Gosselaar, C, Wolters, T, van den Bergh, RCN, van Leeuwen, PJ, Bul, M, Zhu, Y, van Vugt, HA, Yurdakul, G, Boeken-Kruger, A, Wijburg, C, Forouzanfor, M, de Boer, M, Vis, AN, Venderbos, LDF, Schröder, FH, Postma, R, van der Kwast, TH, Hoedemaeker, R, van Leenders, AGJLH, Blijenberg, BG, van Schaik, RHN, de Koning, HJ, Heijnsdijk, E, van der Maas, PJ, Beemsterboer, P, Otto, SJ, Essink-Bot, M, Korfage, I, Alberts, AR, Verbeek, JF, Bokhorst, LP, Drost, FH, Osses, DF, Salman, J, Boer, R, Wildhagen, M, Draisma, G, Merkelbach, W, Hoekstra, W, van den Berg, E, Smit, A & the ERSPC Rotterdam study group (2018)
What is an acceptable false negative rate in the detection of prostate cancer?
Translational Andrology and Urology, vol. 7, no. 1, pp. 54-60.
https://doi.org/10.21037/tau.2017.12.12

Voskuilen, CS, van de Putte, EEF, Perez-Reggeti, JI, van Werkhoven, E, Mertens, LS, van Rhijn, BWG, Saad, M, Bex, A, Cathelineau, X, van der Poel, HG, Horenblas, S, Sanchez-Salas, R & Meijer, RP (2018)
Prostate sparing cystectomy for bladder cancer: A two-center study.
European Journal of Surgical Oncology, vol. 44, no. 9, pp. 1446-1452.
https://doi.org/10.1016/j.ejso.2018.05.032

Voskuilen, CS, van de Putte, EEF, der Hulst, JB, van Werkhoven, E, de Blok, WM, van Rhijn, BWG, Horenblas, S & Meijer, RP (2018)
Short-term outcome after cystectomy: comparison of early oral feeding in an enhanced recovery protocol and feeding using Bengmark nasojejunal tube.
World Journal of Urology, vol. 36, no. 2, pp. 221-229.
https://doi.org/10.1007/s00345-017-2133-2

van Stam, MA, Aaronson, NK, van der Poel, HG, van der Voort van Zyp, JRN, Tillier, CN, Horenblas, S & Bosch, JLHR (2018)
Risicopercepties van mannen met gelokaliseerde prostaatkanker.
Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, vol. 162, pp. D2522 .
https://www.ntvg.nl/artikelen/risicopercepties-van-mannen-met-gelokaliseerde-prostaatkanker

Bosch JLHR, In het verleden ligt het heden en in het nu wat worden zal, Afscheidssymposium, Utrecht, 12 januari 2018 (voor volledige tekst zie pagina “Symposia”).

Meijer RP, Imaging modalities used for follow-up of localized renal cell carcinoma (RCC) and subsequent effect on overall survival after recurrence : RECUR-database analysis (poster-presentation). ASCO-GU 2018, San Francisco, February 9, 2018

Meijer RP, Sentinel node biopsy in clinical stage I testicular cancer. ASCO-GU 2018, San Francisco, February 9, 2018

Meijer RP, Muscle invasive bladder cancer ESU Course (European School of Urology) EAU (13th South Eastern European Meeting), Belgrado, Servië, September 22, 2018

Meijer RP, Bladder cancer UNISON (MRI vs CT). Masterclass Bladder Cancer Roche, Lage Vuursche, September 27, 2018